CERES
1 Ceres, Güneş Sisteminde en küçük cüce gezegendir. Ana asteroit kuşağında yer alır, Mars ile Jüpiter arasında en büyük cisimdir.[1] 1801 yılında İtalyan gökbilimci Giuseppe Piazzi tarafından bulunmuştur. Asteroitler arasında ilk keşfedilen olduğu için 1 numara ile adlandırılmıştır.
PLÜTON
Plütoin 
 |
| |
| Keşfi A |
| Kaşif |
Clyde Tombaugh |
| Keşif Tarihi |
18 Şubat 1930 |
| Astronomi'de İsmi B |
|
| Kategori |
Kuiper kuşağı, Cüce gezegen |
| Yörüngesel Özellikleri C |
| Çağ |
| Dışmerkezlik (e) |
0.24880766 |
| Yarı büyük eksen (a) |
39.481 686 77 AU
5,906,376,272 km
3,670,060,865 mil |
| Enberi (q) |
29.658 340 67 AU
4,436,824,613 km
2,756,921,611 mil |
| Enöte (Q) |
49.305 032 87 AU
7,375,927,931 km
4,583,200,123 mil |
| Dolanma Süresi (P) |
6.387230 gün |
| Yörünge Hızı |
4.666 km/sn |
| Yörünge Eğikliği (i) |
17.141 75° |
| Fiziksel Özellikler |
| Boyutları |
|
| Kütle |
1.305×10²² kg (0.0021 x Dünya)20 |
| Yoğunluk |
2.03 g/cm³ |
| Yerçekimi |
0.58 m/sn² |
| Kurtulma Hızı |
1.2 km/s |
| Dolanma Süresi |
6.387230 gün |
| Tayf Sınıfı |
Yeni ismi Plütoin |
| Büyüklük |
|
| Beyazlık |
0.49-0.66 |
| Ortalama Yüzey Sıcaklığı |
~44 K |
Plüton, Güneş sistemindeki bir cüce gezegen.
24 Ağustos 2006 tarihine dek Güneş Sistemi'ndeki en küçük gezegen (2390 km çaplı) olarak kabul edilmiştir. Plütoin'un dışmerkezli bir yörüngeye sahip olması onun bir gezegen olup olmadığı konusunda yıllar süren tartışmalar yaratmıştır. 24 Ağustos 2006'ya kadar Uluslararası Gökbilim Birliği (International Astronomical Union; IAU), Plüton'u bir gezegen olarak sınıflandırmıştır. Ancak, aynı dernek 24 Ağustos 2006 tarihinde Prag'da yaptığı toplantıda Plüton'u gezegen sınıfından çıkarak "Cüce Gezegen" sınıfına koymuştur. Plüton, yeni kabul edilen "Güneş’in etrafında dönen, yuvarlak şekil alacak kadar kütleçekime sahip, yörüngesinde kendi bağımsız ekosistemini sürdürebilen göktaşları gezegendir." şeklindeki gezegen tanımına uymadığı için ve Plüton'un yörüngesinin Neptün’le kesişmesi nedeniyle gezegen sınıfından çıkartılmıştır.
Güneş sisteminin dokuzuncu gezegenliğinden, gezegensi göktaşları sınıfına düşürülen Plüton’un adı da değiştirilmiştir. Plüton, bundan sonra diğer göktaşları gibi bir numaraya sahip olacaktır. Asteroid denilen gezegensi göktaşlarından sorumlu olan Küçük Gezegen Merkezi (Minor Planet Center) tarafından, Plüton'a 134340 rakamının uygun gördüğünü bildirmiştir.
24 Ağustos 2006'da Uluslararası Astronomi Birliği'nde yapılan oylamada bilim insanlarının çoğu Plüton’un gezegenliğinin düşürülmesinden yana oy kullanırken sadece (Plüton’un keşfini yapan Clyde Tombaugh) ile yakın dostluğu olan Cambridge Üniversitesi astronomu Robin Catchpole Plüton’un gezegen olmasından yana görüş bildirmiştir.
Keşfi
Plüton ilk defa, Arizona Lowell Gözlemevi'nde astronom Clyde Tombaugh tarafından 18 Şubat 1930 tarihinde keşfedilmiştir. Tombaugh, Plüton'u Neptün'ün yörüngesindeki anormallikleri açıklayabilecek bir gök cismini ararken bulmuştur.
Özellikleri
Plüton'un çapı 0 kilometredir. Güneş'e uzaklığı 6.0 milyar kilometre olan gezegenin bir yılı, 248 Dünya yılına eşittir. Büyüklüğü Ay'ın 1/6 sı kadardır. Yoğunluğu suyun iki katıdır. Ekliptikle en fazla açıyı yapan cüce gezegendir. Bu yüzden 1978-2000 yılları arasında Güneş'e Neptün'den daha yakın olmuştur. Uzun süre tek bilinen uydusu Charon olarak kalmıştır. Charon, Plüton'a, Ay'ın dünyaya yaptığı gibi hep aynı yüzünü göstermektedir. 2005 yılında 2 küçük uydusu daha olduğu ortaya çıkmıştır. Bu uydulara 2006 yılında Hydra ve Nix adı verilmiştir.
NASA Projesi
NASA, Plüton gezegenini inceleyerek güneş sisteminin sayılı gizemlerinden birkaçına daha ışık tutmayı planlamaktadır. "New Horizons" olarak isimlendirilen 700 milyon dolarlık bir proje dahilinde, şu ana kadar hiçbir uzay aracının gitmediği ve hakkında çok az bilgi bulunan Plüton'a gidilmesi ve ve buzla kaplı nesnelerin hakim olduğu, Neptün'ün ötesindeki Kuiper Kemeri olarak adlandırılan bölgede yer alan Plüton'un yanı sıra uydusu Charon'un da incelenmesi hedefleniyor.
Proje ile aynı ismi taşıyan New Horizons uzay aracını Atlas 5 roketi taşıyacak. STAR 48B isimli motorlarla desteklenen Atlas 5 roketi, uzay aracını saniyede 16 kilometrelik bir hıza çıkaracak. Bu hızda bile, 4.9 milyar kilometre uzakta bulunan Plüton'a ulaşmak en az 10 yıl sürecek. Gezegenler arasındaki değişken diziliş göz önünde bulundurulduğunda, fırlatma tarihinin değişmesi durumunda bu süre daha da artabilecek. New Horizons uzay aracı, Florida'daki Cape Canaveral uzay üssünden 19 Ocak 2006 tarihinde fırlatıldı.
Plüton ve Uydu İsimlerinin Mitolojik Hikayeleri
Yunan mitolojisine göre Nyx, Pluto tarafından yönetilen yer altı dünyasına Styx nehri üzerinden ruhları taşıyan kayıkçı Charon’un annesi ve aynı zamanda da gece tanrıçası. Uyduları keşfeden Uluslarası Gökbilim Birliği, ismi önceden Nyx olarak adlandırılan iki asteroid’le karışmaması için Nix olarak değiştirdi. Hydra ise Pluto’nun krallığını koruyan dokuz başlı mitolojik yılanın adı. Uyduları keşfeden takımın başındaki astronom Alan Stern, bu isimleri seçerken Güneş sistemimizin kapısını korumaya uygun olduklarını düşündüklerini belirtiyor. İsimlerin seçiminde rol oynayan bir başka etken ise NASA’nın Plüton projesi olan New Horizons (Yeni Ufuklar) kelimeleri ile aynı baş harflerini taşıyor olmaları
ERİS
Zaman aralıklı çekilen fotoğraflar Eris'in yıldızlardan oluşan fondaki hareketini göstermektedir.
Eris (2003 UB313) ya da Zeyna (Xena), Plüton cüce gezegeninden daha büyük bir Neptün ötesi cisim.[1].
Palomar Gözlemevi merkezli keşif ekibi, NASA ve bazı basın organları tarafından Güneş sisteminin onuncu gezegeni olarak tanımlanmaktaydı. Uluslararası Astronomi Birliği, Ağustos 2006'da, Eris'in de durumunu netleştirecek olan, "gezegen" teriminin tanımını yayınladıktan sonra, gezegen olmadığına karar verildi. Onun yerine Plüton, uydusu Charon ve Sedna gibi gökcisimleriyle birlikte cüce gezegen sıfatını aldı. Basın tarafından Zeyna (Xena) adı yakıştırılan gökcismine bilimadamları "Eris" adını verdi.
Kaliforniya Teknoloji Üniversitesi'nden Mike Brown başkanlığındaki ekip, Hubble Uzay Teleskopu ile Temmuz 2005'te Dünya'dan 15 milyar km ötede bir gezegen tespit ettiğini açıklamış ve gezegene gayriresmi olarak "Xena" (Zeyna) adını vermişti. Teleskop Zeyna'nın çapını 2.389 km olarak ölçmüştür. Son gözlemlere göre Eris'in bir de uydusu bulunmaktadır.
Eris'in yörüngesi, Güneş sistemindeki diğer gezegenlerin yörüngesel düzlemine 45 derece eğik konumda bulunuyor. Bu eğim yüzünden 2005 yılına kadar gözlerden uzak kaldığı düşünülen Eris, Güneş'in çevresindeki turunu 560 yılda tamamlıyor.
|
